Bekkenfysiotherapie bij prostaatverwijdering

Urineverlies treedt regelmatig op na prostaatverwijdering ofwel prostatectomie. Een jaar na de operatie zien we bij de klassieke ‘open-buik-prostatectomie’ dat 2 – 52% van de patiënten urineverlies meldt en 0,8 – 10% bij de robot prostatectomie.
Hoe ontstaat nu dit urineverlies? Continentie wordt bepaald door een balans in de bouw van blaas, prostaat en plasbuis, een goed gecoördineerde samenwerking tussen de spieren van de bekkenbodem waaronder de twee kringspieren die de plasbuis afsluiten en de wil van de man om continent te zijn. Door de operatie verandert er niets aan de wil om continent te zijn maar wel degelijk aan de anatomie. Eén van de twee kringspieren is verwijderd en de aansluiting van de blaas op de plasbuis is veranderd. Mogelijk is er zenuwschade opgetreden. Dit leidt tot een disbalans in het continentiemechanisme en mogelijk tot urineverlies.

De bekkenfysiotherapeut is opgeleid deze klachten te behandelen. Zij leert u de bekkenbodemspieren weer optimaal te gebruiken waardoor u weer controle krijgt over het urineverlies. De bekkenbodem is een spiergroep die onder de buik ligt en daardoor niet zichtbaar is. Daardoor zijn deze spieren voor veel mensen lastig te voelen.
De bekkenfysiotherapeut werkt op de eerste plaats aan bewustwording van deze spieren en daarnaast aan het goed gebruiken ervan. Het gaat niet alleen om het aanspannen en versterken maar veel meer om het goed voelen en om de timing, op het juiste moment inzetten. Men kan immers sterke spieren hebben maar als men steeds een fractie van een seconde te laat aanspant, verliest men alsnog urine.
Veel mannen gaan ‘preventief spannen’; uit angst urine te verliezen, gaan ze hun bekkenbodem spannen. Hierdoor ontstaat een soort chronische vermoeidheid in deze spieren waardoor ze minder adequaat reageren wanneer dat echt nodig is. In dit geval moeten mannen leren ontspannen.

Bekkenfysiotherapie is niet volledig zonder de vertaalslag naar de alledaagse activiteiten. Urineverlies na prostatectomie treedt vaak op bij activiteiten waarbij (lichte) kracht wordt gezet zoals hoesten en niezen maar ook bukken, tillen en dragen. De bekkenfysiotherapeut leert u de bekkenbodem op de juiste manier te gebruiken gedurende deze activiteiten. Daarnaast leert ze (de meeste bekkenfysiotherapeuten zijn vrouw) u ook een goed toiletgedrag aan. Dat betekent ontspannen, zonder extra druk te zetten, plassen zodat de blaas optimaal geledigd wordt.

De beste resultaten worden bereikt wanneer de operatie zenuw sparend is geweest en wanneer de bekkenbodemfunctie en het toiletgedrag voor de operatie goed waren. Daarom is het aan te bevelen om al voor de operatie te starten met bekkenfysiotherapie om het werken van de bekkenbodemspieren en het toiletgedrag te optimaliseren. Eerlijkheidshalve dient gezegd te worden dat er ook spontaan herstel van de continentie optreedt maar dat deze met bekkenfysiotherapie eerder bereikt wordt. Ook de ernst van het urineverlies wordt door bekkenfysiotherapie verminderd. Bovendien geven mannen aan dat bekkenfysiotherapie leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven rond de operatie door het bespreekbaar maken van en weken aan deze vervelende gevolgen ervan.

BekkenfysiotherapieTwente biedt een programma aan voor bekkenfysiotherapeutische zorg en begeleiding voor en na prostaatverwijderingsoperaties.  Wanneer u weet dat u een dergelijke operaties zult ondergaan, kunt u zich aanmelden op de telefoonnummers en/of e-mail adressen onder contact.